Bewonersinitiatieven helpen tastbare sociale problemen oplossen en dragen bij aan actief burgerschap. Uit onderzoek in een aantal Amsterdamse wijken blijkt dat het ‘buurtbarbecuebeeld’ van bewonersinitiatieven niet terecht is.
Uit dat onderzoek blijkt dat het ‘buurtbarbecuebeeld’ van bewonersinitiatieven – bewoners eten en feesten op kosten van de gemeente, die de barbecue financiert vanuit behaagzucht – niet terecht is. De initiatieven vergroten de sociale betrokkenheid en creativiteit en verbeteren de leefkwaliteit van wijken. Daarnaast blijkt dat het vaak nieuwe groepen actieve buurtbewoners zijn die het initiatief nemen. Zij slepen anderen hierin mee; zo ontstaat er lokaal leiderschap.
Onder initiatiefnemers veel vrouwen, lager opgeleiden, jongeren en ‘nieuwe’ bewoners
Uit het onderzoek van Evelien Tonkens en Imrat Verhoeven (Universiteit van Amsterdam) blijkt verder:
*Initiatiefnemers zijn andere mensen dan degenen die vaak betrokken zijn bij oudere participatievormen als inspraakavonden en interactief beleid;
*Onder de initiatiefnemers zijn veel vrouwen, lager opgeleiden, mensen met een laag inkomen, jongeren en ‘nieuwe’ Amsterdammers;
*De initiatiefnemers zijn sterker geworteld en maatschappelijk actiever in de buurt dan de gemiddelde buurtbewoner;
*De initiatiefnemers worden het sterkst gemotiveerd door de wens om iets voor andere mensen te doen en mensen met elkaar in contact te brengen;
*Bewonersinitiatieven leiden tot een toenemende tevredenheid en kwalitatieve verandering in de relaties tussen burgers en overheid.
Bewonersinitiatieven dragen bij aan overdracht kennis, deugden en vaardigheden
De initiatieven dragen vaak bij aan de overdracht van burgerschapscompetenties (kennis, deugden en vaardigheden). Ze zijn bijvoorbeeld gericht op:
* verkleining van taal- of ontwikkelingsachterstanden;
*tegengaan van isolement;
*tegengaan van etnische spanningen en overlast.
Veranderende rol professionals
Als de bewoners het initiatief nemen voor een project of activiteit in hun wijk, verandert de rol van de professional . De bewoners kunnen niet alles zelf en daar komt de professional om de hoek kijken. Hij is een ondersteuner die zich richt op het leggen van verbindingen en bewaken van procedures. Hij staat niet centraal als initiatiefnemer en ‘trekker’; dat is de rol van de bewoners.
Het onderzoeksrapport ‘Bewonersinitiatieven: proeftuin voor partnerschap tussen burgers en overheid’ verscheen op 6 oktober 2011. Evelien Tonkens is bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap bij de afdeling Sociologie en Antropologie van de Universiteit van Amsterdam. Imrat Verhoeven is post-doc onderzoeker aan de afdeling Sociologie en Antropologie van de Universiteit van Amsterdam.
Het rapport "Bewonersinitiatieven: proeftuin voor partnerschap tussen burgers en overheid" is hier te downloaden. 24 okt 2011, pdf, 335KB
