Jonge Bruggeling wint ...

Met 8mm-filmpjes die hij vindt op rommelmarkten en in tweedehandswinkels bouwde Jasper Rigole (Brugge, 1980) een reusachtig archief op. Hij ontdekte een goudmijn in andermans herinneringen en won daarmee de eerste Young Belgian Art Prize.

Lees meer ...

De website van Jasper Rigole

Lees hier het artikel van Jan Van Hove in De Standaard van 27 juni 2013

De Young Belgian Art Prize – de nieuwe naam van de historische ‘Jeune Peinture Belge’ – is de belangrijkste onderscheiding voor jonge kunstenaars in ons land. Met het werk van Jasper Rigole bekroont de prijs dit keer een uitzonderlijk origineel project, dat al verscheidene jaren aan het groeien is.

Voor Jasper Rigole begon het allemaal met een oude projector en een 8mm-filmpje, die hij op de kop tikte in een tweedehandszaak. ‘Ik ben opgegroeid met televisie en video, en ik ben vertrouwd met de computer, maar zo’n projector had voor mij iets exotisch, als een archeologische vondst’, herinnert hij zich.

Sindsdien ging Rigole systematisch op zoek naar oude filmpjes. Hij heeft er op dit ogenblik al meer dan duizend verzameld en gedigitaliseerd. Bovendien riep hij een fictief Instituut voor de Conservatie, Archivering en Verspreiding van Andermans Herinneringen in het leven, om het geheel te exploiteren.

Verjaardagsfeestjes

‘Je vraagt je af waarom mensen hun herinneringen naar de rommelmarkt brengen’, zegt Rigole. ‘Ik ken de herkomst van de filmpjes niet. Meestal weet ik niet eens wat erop staat op het moment dat ik ze koop. Maar bijna altijd gaat het om beelden uit de privésfeer: vakanties, verjaardagsfeestjes, een dag op het strand, alledaagse dingen.’

De kunstenaar ontwierp een vernuftige classificatie waarin hij de filmpjes onderbracht. Zo heeft hij beelden over tuinen en treinen, over luchtballons en circussen, over scholen en zwembaden. Met dit gevonden materiaal uit de privésfeer van onbekende mensen maakt hij nieuwe films, installaties en grafische werken, die meestal een nostalgische charme uitstralen. Al gaat het Rigole niet om nostalgie, maar om wat de beelden ons vertellen over mens en samenleving.

Op de tentoonstelling van de Young Belgian Art Prize presenteert hij twee nieuwe werken die een goed idee geven van zijn project. Het meest innemende is Attractions, een titel die verwijst naar de begindagen van de cinema als kermisattractie. Het is een filmpje van negen minuten met beelden van kermissen, speeltuinen en hun attracties, waarop jong en oud zich amuseren. Teksten in drie talen brengen onder de beelden nieuwe betekenislagen aan.

Het tweede werk, Temps mort, is meer meditatief. Het bestaat uit beelden die mensen vastlegden om hun filmrolletje te vullen, bijvoorbeeld na een vakantie of een bruiloft. Wat je ziet, zijn herinneringen aan vertrouwde dingen: een terriër die staat te blaffen, een oude vrouw die bloemen plukt in een park, kippen die rondscharrelen in hun hok, het geruis van de natuur bij het vallen van de avond. Maar tussen deze zogeheten ‘verloren momenten’ zitten ineens ook ‘de laatste beelden van moeder, enkele maanden voor haar dood’.

In zijn geheel geeft het project van Rigole een ongewoon tijdsbeeld. De meeste filmpjes werden gedraaid tussen de jaren vijftig en tachtig van de vorige eeuw, in een wereld waarin gsm en Facebook nog uitgevonden moesten worden. De filmpjes tonen het leven dat nooit het televisienieuws haalde, maar dat wel het echte leven van miljoenen mensen was. Wat begon als een artistiek project, krijgt daardoor ook een maatschappelijke betekenis.

Voor Jasper Rigole is het Instituut voor de Conservatie, Archivering en Verspreiding van Andermans Herinneringen intussen een complete dagtaak geworden. Hij bereidt een doctoraat in de kunsten voor en brengt daarvoor het volledige project in kaart. Er zijn ook plannen voor een grote tentoonstelling. Daarop zal het publiek het merkwaardige tijdsbeeld dat oprijst uit ‘andermans herinneringen’ in al zijn rijkdom kunnen ontdekken.

Lees verder: