Een van de eenvoudigste manieren om aan afbeeldingen te komen, is door ze (via Google zoeken) van een andere webpagina over te nemen of door afbeeldingen in te scannen. Dat mag niet zomaar! Zelfs foto's dei je zelf gemaakt hebt, mag je niet altijd publiceren...
Afbeeldingen overnemen van internet
Wie een afbeelding van een ander overneemt, moet altijd toestemming van die ander krijgen . Op vrijwel alle foto's en tekeningen op internet rust auteursrecht. Vrijwel alle foto's die op internet beschikbaar zijn, zijn auteursrechtelijk beschermd. Soms heeft de auteur afstand gedaan van zijn auteursrecht, maar dat moet hij er dan wel expliciet bij gezet hebben. En de aan- of afwezigheid van een copyright vermelding bij de foto is totaal irrelevant.
Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, moet een werk origineel zijn en het persoonlijk stempel/karakter van de maker dragen. Bij tekeningen, schilderijen en dergelijke is dit eigenlijk altijd het geval, doordat de maker met potlood of verfborstel het werk op papier of doek zet.
Bij foto's ligt dat moeilijker. De vereiste originaliteit kan hier liggen in de invalshoek, de compositie van het gefotografeerde, de belichting enzovoorts. De rechter zal snel aannemen dat er sprake is van een originele foto. Puur mechanisch tot stand gekomen foto's, zoals uit pasfotohokjes en beveiligingscamera's, zijn niet beschermd.
Een beschermd werk mag niet gekopieerd worden, maar ook niet op een website geplaatst mag worden.
Het is wel toegestaan om een deel van andermans werk over te nemen in een aankondiging, beoordeling, bespreking, kritiek. Het is slechts zelden toegelaten om het hele werk over te nemen. Bij een bespreking van foto's of schilderijen zou dit het geval kunnen zijn bv. de winnende foto van een fotowedstrijd. Het gebruik van een beeld als versiering is niet toegestaan. Sowieso is bronvermelding verplicht.
Veel websites worden gemaakt door hobbyisten zonder enig winstoogmerk. Zo'n gebruik is heel kleinschalig en de kans is bijzonder klein dat de fotograaf hierdoor schade lijdt. Toch moet ook voor dit soort gebruik toestemming gevraagd worden.
Het doet dus niet ter zake of het gebruik commercieel is of de naam van de auteur vermeld wordt, of dat de webmaster reclame maakt door het gebruik van de foto's, of wat dan ook. De maker kan schadevergoeding eisen en/of dat de webmaster zijn werk van de site afhaalt. Weet je niet wie de maker is, dan mag je het werk niet publiceren. Het veiligste lijkt dus om al je foto's en afbeeldingen zelf te maken, maar ook dat is niet zomar toegelaten: zie verder hieronder.
Portretrecht
Er is nog een ander aspect waar je bij gebruik van foto's op internet rekening mee moet houden. Het gebruik van een portret mag namelijk niet zomaar: hiervoor geldt het portretrecht. Een portret betekent overigens niet alleen maar een foto van het gezicht. Wanneer iemand herkenbaar op de foto staat, is de foto een portret. Ergens in een massa in een betoging als stipje op de foto is uiteraard niet voldoende.
Er zijn twee soorten portretten: de portretten in opdracht, en de portretten niet in opdracht. Een portret in opdracht mag alleen worden gepubliceerd met toestemming van alle geportretteerden. Een portret dat niet in opdracht is gemaakt, mag zonder toestemming worden gepubliceerd. Wel moet je rekening houden met de belangen van de gefotografeerde persoon: als die een redelijk belang heeft tegen publicatie, dan mag de foto niet gepubliceerd worden. Een foto van een professioneel model mag dus niet worden gepubliceerd, omdat het model hier normaal geld voor vraagt. Foto's van een naaktstrand mogen niet worden gepubliceerd zonder toestemming, want niet iedereen die daar komt wil de foto's van zichzelf terugzien op internet.
Je eigen foto's op je website
Ook is het niet altijd toegestaan je zelfgemaakte foto's op je eigen website te zetten. Zo is bijvoorbeeld bij een zelfgemaakte foto van andermans kunstwerk toestemming van de kunstenaar nodig. En staan er andere mensen herkenbaar op de foto, dan moet je als fotograaf rekening houden met het portretrecht. Op internet doet het probleem zich nogal eens voor bij buurten en verenigingen. Die maken foto's van activiteiten en publiceren die op hun website. Op die foto's zijn dan vaak de leden van die activiteiten duidelijk herkenbaar. Niet alle deelnemers stellen hier prijs op. Als de deelnemer een redelijk belang heeft, kan die de publicatie van de foto's verbieden. Bij foto's van het dagje uit naar het zwembad of de zee is al snel zo'n redelijk belang aan te duiden.
Sommige buurten en verenigingen melden op hun website, dat leden kunnen protesteren tegen publicatie van een foto. Deze wordt dan zonder discussie weggehaald. Omslachtiger is om alle geportretteerde leden toestemming te vragen.
Extra lezen over dit onderwerp:
Lees ook dit artikel 'Alles over het auteursrecht in 10 vragen' bij Socius
Het Europees Parlement stemde tegen een inperking van de 'panoramavrijheid' in de EU (juli 2015).
Er bestaan programma's om tekst te vergelijken op het internet. Hieronder zie je een voorbeeld: Copyscape. Dat progamma vergelijkt automatisch de tekst van de originele website, met tekst op alle mogelijke andere websites. Zodra CopyScape een website ziet waarvan de tekst een beetje gelijkt op de originele, dan stuurt hij een kopie naar de gebruiker van copyscape. Hieronder zie je een voorbeeld: de rood gemarkeerde tekst is de tekst die op de andere site ook zo voorkomt:
